“Asgari fiyatla gösterip, öbür formlarda fiyat veren işletmeler olduğunu da biliyoruz, buna da eksik kayıtlılık diyoruz”

Asgari fiyat ile alakalı açıklamada bulunan Yılmaz, “Öncelikle bizim toplam istihdamımız sunumda da aktardım Ekim ayı itibariyle 32 milyon 970’ti. Bazen minimum fiyatlı çalışan sayısına ait oranlar da tartışılıyor, bizim elimizde kayıtlı olan SGK’lı çalışanlar var, orada kayıtlı çalışanların yüzde 42’si taban fiyatlı görünüyor o da 6.7 milyon kişi yapıyor. Yani şu anda kayıtlı taban fiyatlı 6.7 milyon, toplam istihdamımız ise 32 milyon 970 bin. Toplam istihdam içinde Devlette çalışan var, SGK’lı ve SGK dışı çalışanlar var vs. natürel hepsini topladığınızda 32 milyon 970 bin şahsa ulaşıyorsunuz. Burada alışılmış kayıtlı çalışanlarda da şöyle bir durum var onu da izah etmemiz lazım: Kayıt dışılık dediğimiz şey ikiye ayrılıyor. Bir, büsbütün kayıt dışı çalışma sıkıntısı var, bir de eksik kayıtlılık dediğimiz şey var, yani kayıtlı aslında lakin bir kısmı kayıtlı, bir kısmı kayıtsız diyelim. Dünyada da bu durum bu türlü, bizde de bu türlü.

Asgari fiyat sıkıntısında biraz bu sorunun da olduğunu biliyorum, yani minimum fiyatlı 6.7 milyon gözüküyor, lakin muhtemelen bundan daha düşük gerçek manada, zira minimum fiyat üzerinden prim ödeniyor malum, birtakım yükümlülükler getiriyor. O yüzden taban fiyatla gösterip, öbür formlarda fiyat veren işletmeler olduğunu da biliyoruz, buna da eksik kayıtlılık diyoruz. Biz alışılmış kayıt dışılıkla da, eksik kayıtlılıkla da çaba ediyoruz. Lakin bu faktörleri dikkate almadan yapılacak bir yorumun çok da gerçekçi olmayacağını bilmemiz lazım.

Asgari fiyatla ilgili söyleyeceğim ikinci konu şu: Altını daima çiziyoruz bu bir taban fiyat, bunun üstü bir limit kelam konusu değil yahut ülkü fiyat yahut olması gereken fiyat biçiminde bir hadise değil. Bundan aşağı olmaz dediğimiz bir fiyat münasebetiyle, birçok metropolde, muhakkak kesimlerde, muhakkak büyüklüklerdeki firmalarda aslında fiili fiyatların daha yüksek olduğunu hepimiz biliyoruz. Burada asıl sorun minimum fiyatta daha az gelişmiş bölgeler, küçük ölçekli işletmeler ve emek ağır bölümler. Bunlar asıl bunun baskısını daha fazla hissediyorlar. Lakin biz her vakit söylüyoruz, burada verimlilik çok değerli. Verimlilik arttıkça ülkenin toplam faktör verimliliği, işletmelerin de işletme bazında verimliliği arttıkça aslında daha yüksek fiyatın de tabanı oluşmuş oluyor. Hasebiyle, kıymetli olan bu verimliliği artırmak, daha sağlam bir yerde, kalıcı bir yerde bu gelişmeleri sağlamak. Biz bütün imkanlarımızla bu tarafta uğraş ettik.

2023 yılında enflasyon oranı yüzde 64,8, minimum fiyata yaptığımız artış yüzde 107.3, yani bugün yaptığımız artışlar geçmişteki bu yüksek oranların üzerine yaptığımız artışlar, bunu da dikkate almamızda yarar var.

2024 yılında bugün muhakkak oldu yüzde yıllık enflasyon 44,4. Minimum fiyat 49,1 arttırılmış, yani son 2 yılda yapılan artışlar epey değerli artışlar. O yıldaki enflasyonun üstünde artışlar. Bu yıl da tekrar yaptığımız artışın bu yıl gerçekleşecek enflasyonun üstünde kalacağını bekliyoruz.

Asgari fiyattaki gerçek artışın yıllık büyümesi 5.6 olmuş, yani bu uzun periyotlu baktığınızda da biz taban fiyatı büyümemizin üstünde artırmışız. Son periyotta kıymetli bir gelişme var 2022 yılında emeğin ulusal gelirden, katma pahadan aldığı hissesi gayri safi katma kıymetten aldığı hisse epeyce düşük düzeye gelmişti 2022’de. Pandeminin de tesiriyle, öbür faktörlerin de tesiriyle gerçekten çok düşük bir seviyeydi. Gerçekten TÜİK 2022 gelir dağılımı istatistiklerini yayınladığında bunu gördük. Gelir dağılımında önemli bir olumsuz etkilenme olduğunu gördük 2022’de. Geçtiğimiz günlerde TÜİK 2023 gelir bazlı sayıları açıkladı, burada göreceli olarak bir düzelme olduğunu görüyoruz gelir dağılımında. Ben ,2024 bilgilerinde de tekrar bu düzgünleşme eğiliminin devam edeceğini düşünüyorum” dedi.

“Esas olan program tesiridir

Enflasyonda baz tesiri hakkında konuşan Yılmaz, “Geçen yıl yani 2024’ün Ocak-Şubat aylarında izafî olarak yüksekti enflasyon hasebiyle baz tesirinin bu sene olumlu olacağını bu manada Ocak bilhassa baz tesirinin olumlu olacağını düşünüyorum. Ocak’ta genelde öteki aylara nazaran nispeten daha yüksek olur aylık enflasyon, zira birçok fiyat, fiyat Ocak’ta güncellendiği için Ocak ayı biraz daha olağan ortalamanın üstünde gelir. Lakin geçen yılın ocak ayıyla mukayese ettiğimiz vakit bu sene çok daha düşük olacağını kestirim ediyoruz. Hasebiyle, geçen yılın Ocak’ı biraz daha beklentinin üstünde çıkmıştı onun baz tesiri olumlu olacaktır diye düşünüyorum. Geçen yıl Ocak atında yüzde 6,7 olmuş, Şubat 4,5 olmuş münasebetiyle, bu birinci aylarda bize olumlu olarak yansıyacaktır. Bazen medyadan arkadaşlarımız da söylüyorlar, baz tesiri de şu oldu, bu oldu diyorlar. Program yoksa baz tesiri de olmaz kıymetli arkadaşlar, temel tesir program tesiridir. Zira program olmazsa siz bu oranı düşürmezseniz bu 6,7’nin altında bir oran çıkmazsa baz tesiri de oluşmaz aslında. Hasebiyle, temel olan program tesiridir, fakat baz tesirinin de yararlı olduğu aylar yahut olumsuz etkilediği aylarda elbette olabilir. Temel olan program tesiridir, program tesiri de olumlu yöndedir” diye konuştu.

“Enflasyonun ana eğiliminde aşağıya gerçek bir eğilim, gidişat oluşmuş durumda”

Yılmaz, “Merkez Bankası’nın faizlerle ilgili faiz indirimi oldu malum, Merkez Bankamız bir faiz indirimi yaptı. Burada Merkez Bankamız kendi yasal çerçevesi içinde kararlarını veriyor ve bunları da toplumla paylaşıyor, izah ediyor. İki şeyin altını çiziyor yaptığı açıklamalarda, enflasyonun ana eğilimine bakıyorum diyor ve beklentilere bakıyorum diyor. Her ikisinde de bir düzgünleşme süreci olduğunu görüyoruz. Hasebiyle bugün çıkan enflasyon oranı da tekrar enflasyonun ana eğiliminde bilhassa hizmetlerde daima sizinle onu paylaştık biliyorsunuz, en katı olan alan hizmetler, bilhassa hizmetlerde de son çeyrekte önemli bir kırılma olduğunu görüyoruz, enflasyonun aşağıya yanlışsız geldiğini görüyoruz. Münasebetiyle bu enflasyonun ana eğiliminde aşağıya yanlışsız bir eğilim, gidişat oluşmuş durumda. Bu da olağan Merkez Bankamızın siyasetini etkileyecektir, öteki türlü düşünmek de mümkün değil. Lakin faiz siyaseti dışında da enstrümanları var Merkez Bankamızın. Bir taraftan da makro ihtiyati önlemler dediğimiz öbür önlemler de alması mümkün. Sıkı tutuşunu ana çerçevede sürdürecektir tek hanede enflasyona niyete kadar, fakat enflasyondaki bu ana eğilimlere nazaran de natürel ki kararlarını kendi yetkili şuralarında alacaktır. Ancak genel çerçeve bu, enflasyonun ana eğilimi düşüyor, beklentiler iyileşiyor” dedi.

“Suriye tekrar imar edilecek”

Cevdet Yılmaz, “Suriye bizi nasıl tesirler? Bir sefer geçmişten daha makus etkilemez. O kadar makûs bir periyottan geliyoruz ki Suriye’de, bir diktatörün olduğu, savaşların, çatışmaların yaşandığı, bize dönük neler yaşadığımızı 13 yılda hepiniz biliyorsunuz. O berbat tabloların geride kaldığı bir devirdeyiz. Bir diktatörlük yıkıldı, yeni bir nizam oluşuyor. Bugün orada yaşanan bir halk ihtilali alışılmış. Şu anda acil bahis buradaki siyasi istikrarın sağlanması, güvenlik ortamının pekiştirilmesi, iç hengamelerin olmadığı, bütün etnik kümelerin, mezheplerin, dinlerin kapsandığı kapsayıcı bir siyasi yapının oluşması, yeni bir anayasa, yeni bir güvenlik teşkilatıyla birlikte Suriye’nin siyasi ve güvenlik bakımından istikrarının sağlanması. Bunun inşası bizim için başlı başına büyük bir artı paha. Zira bu türlü bir Suriye, Türkiye’ye yönelik güvenlik risklerini bir kez azaltacaktır, göç riskini azaltacaktır, güvenlik risklerini azaltacaktır, Türkiye çok daha emniyetli sonlarla karşı karşıya kalacaktır. Bütün bunlar bir kere güvenlik açısından, siyasi açıdan, terör bakımından, birçok açıdan Türkiye’ye yararlar doğuracak.

Ekonomik boyutuna bakacak olursak, kısa vadede Türkiye’den oraya giden bir ekip işgücü yahut sermayesini alıp giden birtakım Suriyeli vatandaşlar olabilir. Bunlar ekonomik tesir bakımından farklı kıymetlendirilebilir, lakin orta vadeli bir perspektifle yeniden bakarsanız, Suriye tekrar imar edilecek. Alt yapısıyla, üst yapısıyla, tarımıyla, endüstrisiyle, ticaretiyle, turizmiyle yeni bir Suriye oluşacak. Burada da en yakın komşu olarak Türkiye bu sürece kesinlikle müdahil olacak, bu sürece katkı sunacak. Ben buradan dış ticaretimizin de, lojistiğimizin de çok çok olumlu etkileneceğini düşünüyorum. Suriye’nin büyümesi, gelişmesi, daha müreffeh bir ülke olması, Suriye’yle ticaretimizin artması, yatırımların artması karşılıklı olarak bütün bunlar Türkiye iktisadına de çok değerli katkılar sunacaktır. Dünyada da bunun örneklerini biliyoruz, komşuları istikrar içinde olan ve büyüyen ülkeler bundan olumlu etkilenirler. Hasebiyle daha istikrarlı bir Suriye, daha müreffeh bir Suriye, Türkiye için de ekonomik manada da son derece olumlu olacaktır diye söz etmek isterim.

Çok ayrıntılarına girmeyeyim, lakin şunu da söyleyeyim: Komşumuz Suriye’nin bu yeni devrinde yanında olacağız. Bilhassa kurumsal manada deneyim birikimimizi Suriyeli kardeşlerimizle her alanda paylaşacağız. Burada doğal dünyaya da büyük bir rol düştüğünü söz etmek isterim. Esad devrinde ortaya konan yaptırımlar var bir diktatör periyodunda. Artık yeni bir Suriye var, artık eski kalıplarla Suriye’ye bakılması hakikat değil, eski tanımlamalarla bakılması da yanlışsız değil, yeni bir ortam var” biçiminde konuştu.

“Bahçeli her vakit ‘önce milletim, devletim, sonra partim, sonra ben’ diyen bir siyasetçi”

Yılmaz, ” Sayın Bahçeli her zaman evvel milletim, devletim, sonra partim, sonra ben diyen bir siyasetçi. Siyasi hesaplarla değil, ülkenin geleceğiyle düşünen, uzun vadeli geleceği açısından yanlışsız bulduklarını ortaya koyan bir devlet insanı. Hasebiyle, buradaki perspektifi de şu: Terörsüz bir Türkiye. Bir taraftan da bölgemizdeki emperyalist gelişmeleri, Ortadoğu’da yaşanan gelişmeleri, Suriye’de yaşanan gelişmeleri ve bunların bölgemizde oluşturduğu riskleri bütün bunları görerek aslında iç cephemizi bütünleştirmemiz, kardeşliğimizi güçlendirmemiz ve terörsüz bir Türkiye olarak çok daha güçlü bir biçimde yolumuza devam etmemiz gerektiğinin bir sözü.

Bunun aslında ana vizyonunu da Cumhurbaşkanımız ortaya koymuş durumda, bu da Türkiye yüzyılı vizyonu. 100 yıllık bir cumhuriyetimiz var, çok büyük kazanımlarımız var, artık yeni bir yüzyıla girdik ve bu yüzyıl birçok alt başlığı var, lakin bir tanesi de en temel başlıklarından biri huzurun ve kardeşliğin yüzyılı olacak diyor Cumhurbaşkanımız. Münasebetiyle, ana vizyonumuz da bu, bu vizyon çerçevesinde hareket ediyoruz. Terörün gölgesinde olmayan bir siyaset istiyoruz.

Şunun da daima altını çiziyorum ben: Terör demokrasinin de, kalkınmanın da düşmanıdır. Terörün olmadığı bir ortam ise demokrasiye de, kalkınmaya da güç verir. Terör varsa bir ortamda siz seyahat etme özgürlüğünüzü kullanamazsınız, fikirlerinizi söz etme özgürlüğünüzü kullanamazsınız, girişimcilik özgürlüğünüzü kullanamazsınız, yatırım ortamı gelişmez. Hasebiyle, terörsüz bir Türkiye birebir vakitte daha süratli kalkınan, demokratik standartlarını daha süratli yükselten bir Türkiye demek. Biz artık terörün gündemden çıkmasını istiyoruz. Terörün hiçbir siyasi parti üzerinde, hiçbir siyasi küme üzerinde gölgesinin devam etmesini istemiyoruz” dedi.