Ticaret Bakanlığı dün yaptığı açıklamada internetten yapılan alışverişlerde şeffaflık ve eser güvenliğini sağlayacak “Uzaktan Bağlantı Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Eserlerin Piyasa Nezareti ve Kontrolü Yönetmeliği”nin bugün yürürlüğe gireceğini duyurmuştu.
5 aylık geçiş sürecinin akabinde bugün yürürlüğe giren yönetmelik internetten yapılan alışverişlerde şeffaflık ve eser güvenliğini sağlayacak. Yönetmelik tüketicilerin haklarını muhafazayı amaçlarken, hem vatandaşlar hem de eser satan firmalar için değerli yenilikler getirdi.
Uygulamanın ayrıntılarına ait AA’ya bilgi veren Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Başkanı Hakan Çevikoğlu, yönetmeliğin getirilerinin “tüketici”, “satıcı”, “pazaryerleri” ve “e-ithalat-e-ihracat”a tesiri olarak ayırmak gerektiğini belirterek, çok ayaklı bir gelişme yaşanacağını söyledi.
Çevikoğlu, genel prestijiyle e-ticarette değerli ilerleme sağlayacak yönetmeliğin yürürlüğe girmesinin ehemmiyetine işaret ederek, “Aslında bir mağazada eseri elinize aldığınızda gördüğünüz bilgileri artık e-ticarette de görebileceksiniz. E-ticaretten alışveriş daha da inançlı hale geliyor. Tıpkı biçimde yurt dışına e-ticaretten satış yapan işletmelerin de kendilerini yeni periyoda hazırlamaları gerektiğini hatırlatmak isterim.” sözlerini kullandı.
“Risk taşıyan eserler, platformdan süreksiz olarak kaldırılabilecek”
Tüketicinin hayatında yaşanacak değişimlere değinen Çevikoğlu, yeni yönetmelikle birlikte tüketiciler açısından dijital alışveriş tecrübesinde değerli ve yapısal değişiklikler meydana geleceğini belirterek, düzenlemelerin, tüketici haklarının korunmasını güçlendirirken, eser güvenliği konusunda da faal bir kontrol ve şeffaflık sağlayacağını aktardı.
Tüketicilerin, satın alacakları eserlere ait üretici, ithalatçı yahut yetkili temsilcinin açık kimlik bilgilerine direkt erişebileceğini anımsatan Çevikoğlu, şunları kaydetti:
“Satış ilanlarında, eserlerin teknik düzenlemelere uygunluğu, uygunluk işaretleri, güvenlik bilgileri ve Türkçe ihtarlar üzere ayrıntıların yer alması mecburî hale getirildi. Bu sayede tüketici, sadece eserin görseline değil, teknik ve türel kimliğine de ulaşarak şuurlu karar verebilecek. Uygunsuz olduğu tespit edilen ve geri çağrılan eserler hakkında tüketicilere, hem e-posta yoluyla hem de pazaryeri orta yüzü üzerinden bilgilendirme yapılacak. Bu uygulama, tüketicinin sessiz geri çağırmalardan habersiz kalmasının önüne geçecek, etkin bir bilgilendirme düzeneği sağlayacak.”
“Tüketici şikayetleri ve yetkili kuruluşların değerlendirmesi sonucunda risk taşıyan eserler, platformdan süreksiz olarak kaldırılabilecek.” diyen Çevikoğlu, ” Bu düzenek, tüketici sıhhatini ve güvenliğini direkt tehdit eden durumlarda süratli aksiyon alınmasına imkan tanıyacak. Yanı sıra tüketiciler, eser güvenliğine ait soru ve bildirimlerini, pazaryerlerinde kurulacak olan ‘Ürün Güvenliği Temas Noktaları’ aracılığıyla direkt iletebilecek. Bu temas noktaları, tüketicilerin daha faal bir biçimde süreçlere dahil olmasını ve direkt müdafaa sağlanmasını hedefliyor.” yorumunu yaptı.
Bu düzenlemeyle birlikte, tüketicilerin eriştiği eserler hem daha inançlı hem de daha izlenebilir hale geleceğini, eserlerin kimliği, menşei ve güvenlik bilgileri konusunda şeffaflık sağlanacağını bildiren Çevikoğlu, “Yönetmelik, dijital ortamda tüketici haklarını güçlendiren, itimat asıllı ve bilgiye dayalı bir e-ticaret ekosistemi inşa etmeyi amaçlıyor.” dedi.
“Satıcının bilgilendirme yükümlülüğü arttı”
Yönetmelikle birlikte satıcı tarafında yaşanacak değişiklikler hakkında bilgi veren Çevikoğlu, satıcının bilgilendirme yükümlülüğünün arttığını söyledi.
Çevikoğlu, “Satıcılar, satışa sundukları eserlerin ilanlarında, imalatçı, ithalatçı yahut yetkili temsilcinin açık kimlik bilgilerini görünür biçimde sunmak zorundalar. Eserlere ait uygunluk işaretleri, Türkçe güvenlik ikazları ve varsa teknik düzenlemelerde öngörülen başka bilgiler eksiksiz halde ilanlara eklenmeli.” tabirlerini kullandı.
Satıcının, birebir vakitte üretici, ithalatçı yahut temsilci pozisyonundaysa, eserin mevzuata uygunluğundan, güvenlik evraklarından ve izlenebilirliğinden direkt sorumlu olduğunu anımsatan Çevikoğlu, uygunsuzluk yahut risk durumunda, geri çağırma süreci dahil olmak üzere tüm düzeltici süreçleri yürütmekle yükümlü olduğunu anlattı.
“Yeni sistemde pazaryerleri, dijital vitrin misyonu görmekten çıkıyor, sorumluluk üstleniyor”
Konuşmasında pazaryerleri açısından yaşanacak değişiklikler hakkında da bilgi veren Çevikoğlu, “Yönetmelik, pazaryerlerini sırf bir satış ortamı sağlayıcısı değil, birebir vakitte eser güvenliği zincirinin faal bir bileşeni olarak tanımlıyor.” dedi.
Her pazaryerinin, tüketici ve yetkili kurumlarla bağlantı kurmak üzere bir ‘Ürün Güvenliği Temas Noktası’ belirlemek ve bağlantı bilgilerini kamuya açık hale getirmekle yükümlü olduğuna dikkati çeken Çevikoğlu, şu bilgileri verdi:
“Pazaryerleri, satışa sunulan her eser için, üretici/ithalatçı bilgileri, uygunluk işaretleri, güvenlik ikazları üzere dataların kullanıcıya görünür formda sunulmasını sağlayacak sistemleri kurmakla sorumlu. Yetkili kuruluşlardan gelen içerik kaldırma talepleri 24 saat içinde yerine getirilmeli. Pazaryeri, riskli eserleri fark ettiğinde resmi talimat beklemeksizin eseri kaldırmak yahut erişime mani koymakla yükümlüdür. Geri çağrılan eserleri satın almış olan tüm kullanıcılara bilgilendirme yapma yükümlülüğü de bulunuyor. Yeni sistemde pazaryerleri, sırf dijital vitrin vazifesi görmekten çıkmakta, faal bir kontrol paydaşı olarak sorumluluk üstlenmekte.”
“Düzenleme, yabancı satıcıları ve platformları mahallî mevzuata tabi hale getiriyor”
Yönetmelik uyarınca, Türkiye’ye uzaktan bağlantı araçları yoluyla eser arz eden yabancı menşeli firmaların, satışa sundukları eserlerin ilgili mevzuatlara uygunluğunu teminen Türkiye’de yerleşik bir iktisadi işletmeciye sahip olma zaruriliği bulunduğunu hatırlatan Çevikoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Söz konusu temsilcinin kimlik ve bağlantı bilgileri satış ilanında açıkça belirtilecek. Temsilcisi bulunmayan firmaların eserleri, Türk kullanıcılarına yönelik satışa sunulamayacak, platformlar bu eserleri listeleyemeyecektir. Memleketler arası platformlar üzerinden yapılan satışlarda, artık güvenlik evrakları, uygunluk işaretleri ve temsilci bilgileri zarurî hale gelecek. Türkiye’ye ithal edilen eserlerin hem fizikî güvenliğinden hem de ilanda sunulan tüm bilgilendirmelerden ithalatçı sorumlu olacak. Geri çağırma, risk bildirimi, içerik güncelleme üzere yükümlülükler direkt ithalatçının uhdesinde olacaktır. Bilhassa, eser izlenebilirliği ve temsilci yükümlülüğü, kayıt dışı e-ithalatın kontrol altına alınmasına katkı sağlayacaktır.”
Çevikoğlu, “Bu düzenleme, Türkiye pazarına eser sunan yabancı satıcıları ve platformları mahallî mevzuata tabi hale getirerek kontrol kapsamını genişletiyor. Kayıtlı ithalatçılar için bu durum, haksız rekabetin önlenmesi ve inançlı ticaretin teşviki manasına gelirken, temsilcisi olmayan, düşük maliyetli fakat kontrolsüz eserlerin pazara erişimini sonlandıracak.” diyerek kelamlarını tamamladı.
