2025 için emtia piyasalarını etkilemesi beklenen faktörler ortasında birinci sırada Trump idaresinin getirmeyi planladığı ek gümrük tarifeleri yer alıyor.
Ek gümrük tarifelerinin Trump’ın belirttiği hali ile uygulamaya girmesi durumunda bunun bilhassa Çin iktisadına yönelik olumsuz tesirlerinin olması ve münasebetiyle Çin kaynaklı emtia talebini olumsuz etkileyerek fiyatları aşağı çekebileceği öngörülüyor.
Buna ek olarak ABD’de Fed’in faiz indirimleri konusunda izleyeceği yolun altın ve gümüş üzere bedelli metaller açısından belirleyici olması bekleniyor.
Üçüncü sırada ise sürmesi beklenen jeopolitik gerginlikler yer alıyor. Bunlara ek olarak, çelik, petrol, tarım eserleri üzere alanlarda bu yıl oluşan stok ve arz fazlasına dikkat çeken uzmanlar, benzeri eğilimlerin önümüzdeki yıl için de tesirli olabileceğini lisana getiriyor.
2025 yılı için emtia fiyatlarına dair beklentilerini açıklayan Dünya Bankası, emtia fiyatlarının 2025’te yüzde 5 ve 2026’da yüzde 2 düşmesini bekliyor. Dünya Bankası’nın toplam emtia fiyat endeksinin 2020’den bu yana en düşük düzeyine ulaşması öngörülüyor.
Enerji fiyat endeksinin 2024’te yüzde 6 düşmesi, 2025’te yüzde 6 ve 2026’da yüzde 2’lik ek düşüşler yaşaması öngörülüyor. Petrol fiyatları öngörülen düşüşün esas nedeni olsa da, doğalgaz fiyatlarındaki artış beklentisi bir ölçü telafi sağlıyor.
Metal fiyatlarının, bilhassa Çin olmak üzere büyük ekonomilerde beklenen ölçülü endüstriyel aktivite büyümesini yansıtarak, 2025-26’da biraz düşmesi bekleniyor. 2024’te hafif bir artış gösteren tarım fiyatlarının, güzelleşen arz şartları nedeniyle 2025’te yüzde 4 düşmesi bekleniyor.
Altında yeni tepe varsayımları
Analistler, genel olarak artan jeopolitik riskler, merkez bankalarından gelen alımlar ve düşmesi beklenen faiz oranlarına bağlı olarak altın fiyatlarının yükselişe geçeceğini öngörüyor. ING analistleri altın fiyatlarının 2025 yılı içinde yeni rekor düzeylere ulaşmasını bekliyor. Goldman Sachs analistleri ise altının 2025 sonuna kadar 3 bin dolar düzeyine ulaşacağını iddia ediyor.
Petrol fiyatlarında düşüş beklentisi hakim
Dünya Bankası 2023 yılında ortalama 83 dolar düzeyinde olan Brent petrolünün varil fiyatının bu yıl 80 ve önümüzdeki yıl 73 dolar düzeyine gerileyeceğini öngörüyor. Kurumun 2026 yılındaki Brent petrol fiyat beklentisi ise 72 dolar/varil düzeyinde bulunuyor.
Petrol fiyatlarında düşüş bekleyen kurumlar ortasında Oxford Economics de yer alıyor. Oxford Economics, OPEC + siyasetlerinin yanı sıra, elektrikli araçların yaygınlaşmasına bağlı olarak petrol ve türevlerine yönelik talebin gerileyeceğini ve buna bağlı olarak petrol fiyatlarının da düşeceğini öngörüyor.
Benzer halde ING analistleri petrol piyasasının 2025’te bir defa daha epeyce ölçülü bir talep büyümesi görmesini bekliyor, bu büyümenin kısmen döngüsel ve kısmen yapısal olacağı tabir ediliyor.
ING’nin mevzuya dair raporunda “OPEC hâlâ kıymetli ölçüde yedek üretim kapasitesine sahipken, OPEC dışı arz büyümesinin güçlü olduğu bir yıl daha görüyoruz ve bu da piyasaya rahatlık sağlamaya devam etmelidir” denilerek, petrol piyasasının gelecek yıl arz fazlası içinde olmasının beklendiğini lakin birden fazla şeyin OPEC+ üretim siyasetine bağlı olacağı belirtiliyor.
Doğalgaz fiyatlarında beklenti karışık
Dünya Bankası ABD doğalgaz fiyatlarının 2025 yılında yüzde 55 ve 2026’da yüzde 9 oranında artacağını öngörüyor. Avrupa gaz fiyatlarının ise, 2025’te yüzde 7 artması ve 2026’da ise sakin talep nedeniyle yüzde 9 düşmesi bekleniyor.
ING analistleri, Avrupa doğalgazı için 2025 yılında ihtiyatlı bir optimistlik içinde olduğunu lisana getiriyor. Avrupa’nın artan LNG ihracat ve depolama kapasitesi sayesinde kışı rahat geçireceği ve fiyatların bir ölçü aşağı gelebileceği söz ediliyor.
Bununla birlikte ABD’de artan LNG ihracatı nedeniyle iç piyasada arz kasveti yaşanabileceği ve bunun da fiyatları üst çekebileceği belirtiliyor.
Baz metallerde görünüm meçhul
ING analistlerine nazaran sanayi çeşidi metaller için görünüm, ticaret sürtüşmeleri ve ABD’deki Enflasyon siyasetlerindeki mümkün değişiklikler metalleri olumsuz etkilediğinden biraz bulanık görünüyor.
Metal piyasalarının ayrıyeten Çin’den gelen son takviye tedbirlerinin emtia kompleksine nihayet yansıyıp yansımayacağını ve yansımazsa daha fazla teşvik olup olmayacağını görmek için bekleyecek.
Dünya Bankası ise 2024’te öngörülen yüzde 4’lük artışın akabinde, baz metal fiyatlarının 2025’te istikrara kavuşmasını ve Çin de dahil olmak üzere büyük ekonomilerde endüstriyel faaliyetin daha ölçülü bir süratte büyümesiyle 2026’da yüzde 3 düşmesini bekliyor.
Besin fiyatlarında düşüş beklentisi
Dünya bankası besin fiyatlarında 2024 için beklenen yüzde 9 oranındaki düşüşün akabinde 2025 yılında da düşüş eğilimini sürdürmesini ve yüzde 4 oranında gerilemesini beklediğini söz ediyor.
Buna rağmen kakao ve kahvenin 2024’te yaşadığı yüzde 60 oranındaki yükselişin akabinde 2025’te yüzde 9 ve 2026’da yüzde 3 oranında gerilemesini bekliyor.
Oxford Economics de besin fiyatlarının önümüzdeki yıl gerileyeceğini düşünenler ortasında yer alıyor. Kurum, pirinç ve soya fasulyesi üzere eserlerin fiyatlarında düşüş beklerken, artan gübre fiyatları ve stokların olumsuz görünümü nedeniyle mısır ve buğday fiyatlarının sonlu bir yükseliş yaşamasını bekliyor.