Önümüzdeki periyotta ise değişen para siyasetleri, jeopolitik değişkenlikler, global tedarik zinciri, yapay zekâ, dijital dönüşüm, çevresel, toplumsal ve yönetişim (ESG) öncelikleri ve seçimler sonucunda yeni idarelerin tesiriyle global halka arz pazarının yine şekilleneceği iddia ediliyor.

Hindistan ve ABD birinci sıralarda yer alıyor

EY Global Halka Arz Raporu’nda bölgesel performansa bakıldığında 2024’te Amerika Kıtası ve EMEIA (Avrupa, Orta Doğu, Afrika ve Hindistan) Bölgesi halka arz piyasası toparlanmaya devam etti. Hindistan, global tedarik zincirlerinin tekrar yapılandırılmasından ve ekonomik büyümeden faydalanıp ABD ve Avrupa’yı geride bırakarak 327 adet halka arz ile (19,9 milyar dolar gelir) süreç sayısına nazaran başkan oldu. Gelire nazaran ise 32,8 milyar dolar hacmiyle (183 halka arz sayısı) ABD birinci sırada yer alırken, gelir sıralamasında ABD’yi Hindistan ve Avrupa izledi.

Öte yandan özel sermaye ve teşebbüs sermayesi takviyeli portföy şirketlerinin halka arzları ise toplam global halka arz gelirlerinin yüzde 46’sını oluşturarak kıymetli bir yer alırken, halka arz görünümünün şekillenmesinde kritik bir rol oynadı. 2024’teki en büyük 20 halka arzdan 12’si özel sermaye takviyesiyle gerçekleşti. Ayrıyeten, yıl içerisinde 18 unicorn teşebbüs halka arz olurken bunların yarısı teşebbüs sermayesi takviyeli firmalar tarafından kuruldu.

Türkiye’de 2023 yılına nazaran arz sayısı geriledi

2024 yılında halka arzlar, ülkemizde de global eğilime paralel bir gelişim gösterdi. Halka arz sayısı 2023 yılına nazaran 1/3 oranında azalarak 34’e, halka arz hasılatı ise yüzde 25 oranında düşerek 60 milyar TL bandına indi. Bu sayılarla ülkemiz, 2024 yılında halka arz sayısında Avrupa bölgesinde birinci sırada yer aldı.

Teknoloji birinci sırada

Rapora nazaran, 2024 yılındaki global halka arzlarda teknoloji, medya ve telekomünikasyon (TMT), sanayi ve tüketici kesimleri hem süreç sayısı hem de gelir hacmi açısından öne çıktı. Güç bölümündeki halka arzlarda bilhassa madencilik ve metaller düşüş gösterirken, çelik ve çinko üzere metallere yönelik gereksinimler arttı ve buralarda halka arzlar istikrarlı bir formda büyüdü. Ayrıyeten, endüstriyel alandaki halka arz gelirleri, Çin (Büyük Çin Bölgesi) hariç, yüzde 68 artışla 50 milyon dolardan fazla pahalanarak yıllık bazda yüzde 31 arttı. Hindistan’ın otomotiv kesimine yönelik yatırımları, altyapı iyileştirmeleriyle gerçekleşen büyüme ve lokal fabrika otomasyonu doğrultusunda halka arz gelirlerinde yüzde 180’den fazla bir artışa yol açtı.

Aynı vakitte teknoloji bölümü, Çin (Büyük Çin Bölgesi) hariç, 20,4 milyar dolar (yüzde 39) halka arz gelirlerinde toparlanma yaşarken, sıhhat ve hayat bilimleri dalında ABD şirketlerinin halka arz gelirleri yıllık bazda yüzde 172 arttı. 2024 yılında sıhhat ve ömür bilimleri kesimi, 139 halka arzla istikrarlı bir faaliyet gerçekleştirip toplamda 17,1 milyar dolarla yüzde 37 bedel artışı sağladı. Tüketici eserleri ve perakende dalları ise halka arz gelirlerinde yüzde 60’lık bir artışla toparlanma yaşadı. 2025 yılında ise, global çaptaki halka arzların çoğunluğunun teknoloji, medya ve telekomünikasyon (TMT), sanayi ve ömür bilimleri dallarından gelmesi bekleniyor.

Yapay zekâ şirketleri yatırımcı çekmeye devam ediyor

Yapay zekâ ve yapay zekâyla ilgili 600’den fazla halka açık şirket bulunması, raporda öne çıkan bahisler ortasına yer alıyor. Bu şirketlerin neredeyse yarısının son dört yılda halka açıldığı ve birçoğunun da teşebbüs sermayesi dayanağıyla gerçekleştiği görülüyor. Ayrıyeten, yaklaşık 60 yapay zekâ şirketi şu anda halka arz sürecindeyken 400’den fazlasının da halka arz olmaya hazırlanıyor. Bu durum, yapay zekâ odaklı inovasyonlara devam eden yatırımcı ilgisini ve teşebbüs sermayesi takviyesini gösteriyor.

EY Türkiye Ülke Başkanı Metin Canoğulları, halka arz piyasasına dair şu değerlendirmelerde bulundu:

“Küresel halka arz piyasasının daha elverişli piyasa şartlarının dayanağıyla 2024’te yine ivme kazandığını görüyoruz. Rapora nazaran, Hindistan ve ABD halka arz sayıları gelirlere nazaran öne çıktı. Özel sermaye ve risk sermayesi takviyeli halka arzlar global piyasada değerli bir rol oynadı.

EY araştırmalarına nazaran başarılı bir halka arz için, tek kâfi kuralın yalnızca finansal sonuçlar olmadığı görülüyor. Finansal sonuçlar yatırımcıların kararını yüzde 60 etkilerken; kurumsallaşma, şeffaf idare, hesap verilebilirlik, sürdürülebilirlik, yönetim kurulu yapısı ve yetkinliği üzere finansal olmayan kriterler ise yatırımcıların kararını yüzde 40 etkiliyor. Yatırımcılar, şirketlerin hali hazırda var olan performansından fazla gelecekte yaratacağı pahaya de ortak olmak istiyor. Şirketin ortaya koyduğu bugünkü performans zati cari fiyata yansıtılıyor, münasebetiyle halka arz hedefleyen şirketlerin, yatırımcılara ileriye yönelik uzun vadeli planlarını da göstermesi kıymet arz ediyor.”